بعد از نصب اوبونتو ۲۰.۰۴

این یادداشت شامل لیستی از کارهاییست که بعد از نصب نسخه‌ی پایدار جدید اوبونتو با اسم Focal Fossa انجام دادم.
(۱) این لیست را با توجه به عادت‌ها و سلیقه‌های شخصیم و کاربردهای روزانه‌ای که از کامپیوتر انتظار دارم، برای استفاده روی لپ‌تاپ خانگیم تهیه کردم، ممکن است بخشی از این یادداشت برای شما جالب نباشد یا نیازی به آن نداشته باشید، به راحتی از این قسمت‌ها بگذرید بدون اینکه نگران باشید چیزی را از دست داده‌اید.
(۲) مطمینا با کمی جست‌و‌جو، نوشته‌های مشابه و بهتری از این یادداشت را از افراد دیگر با سلیقه‌ها و دیدگاه‌های متفاوت و از دیدگاه فنی با صلاحیت‌تر پیدا خواهید کرد، یا می‌توانید لیست کارهای خودتان را با توجه به نیازهای روزانه‌تان بنویسید و با من و دیگران به اشتراک بگذارید.

دقت داشته باشید که این لیست برای اوبونتو با دسکتاپ گنوم نوشته شده، هرچند قسمت‌هایی از آن را میتوانید روی سایر دسکتاپ‌ها هم بدون مشکل انجام دهید.

• نگاه به تغییرات
• فعال کردن مخازن اضافه برای نرم‌افزارهای بیشتر
• به روز بودن
• نصب پیش‌نیازهای نصب
• نصب قلم‌های فارسی
• نصب codecهای چند رسانه‌ای
• تنظیم نور برای شب
• بهینه سازی مصرف باتری
• غیرفعال کردن suspend اتوماتیک
• مقیاس‌پذیری صفحه نمایش
• لذت جدید بازی کردن با کمک Steam، Proton و game mode
• دسترسی به تنظیمات بیشتر
  • نصب گسترش‌دهنده‌های GNOME
  • تغییر داک
• نصب برنامه‌های بیشتر
  • دانلود منیجر پرسپولیس
  • VLC
  • Gimp
  • Krita
  • atom
  • Shutter
  • برنامه‌های دیگر

نگاه به تغییرات

اوبونتو 20.04 LTS یک به روز رسانی با پشتیبانی طولانی مدت است، برای کنونیکال در این نسخه‌ها پایداری حداکثری سیستم عامل هدف اصلی است و نباید توقع تغییرات انقلابی نسبت به نسخه قبلی را از آن‌ها داشت. اما با این حال این نسخه ویژگی‌های جدید زیاد و تغییرات قابل توجهی دارد که با هم نگاهی به آن‌ها می‌کنیم.

• اضافه شدن حالت تیره و روشن، در کنار حالت استاندارد به پوسته‌ی پیش فرض
• گنوم 3.36 با تمام تغییرات ظاهری و کاربردی آن
• حذف کردن تمام پیام‌های دسکتاپ در حالت ’Do Not Disturb‘
• مقیاس پذیری صفحه نمایش
• استفاده و اهمیت دادن بیشتر به snap، استفاده از snap store به جای gnome software به عنوان پیش فرض گرافیکی نصب کننده برنامه‌ها
• کرنل لینوکس نسخه 5.4
• نصب پیش‌فرض game mode

فعال کردن مخازن اضافه برای نرم‌افزارهای بیشتر

با فشار دادن کلید سوپر(ویندوز) برنامه‌ی Software & Updates را پیدا میکنیم و بعد از اجرای آن در همان زبانه‌ی اول چک می‌کنیم که مخازن Main - Universe - Restricted - Multiverse انتخاب شده باشند، سپس به زبانه‌ی Other Sofwares می‌رویم و تیک انتخاب Canonical Partners را هم فعال می‌کنیم.

به روز بودن

یکی از مهمترین کارهایی که باید بعد از نصب اوبونتو انجام داد به روز رسانی سیستم است. شاید کمی عجیب و غریب به نظر برسد چرا یک سیستم عامل تازه نصب شده را که تنها چند روز است منتشر شده باید به روز رسانی کرد؟ اما ازآنجا که در دنیای نرم‌افزار هر روز یک مشکل جدید و یک باگ تا دیروز ناشناخته کشف می‌شود و تمام توضیع‌های شناخته شده، از جمله اوبونتو، همیشه سعی می‌کنند در بهترین حالت و بی‌عیب‌ترین شکل ممکن کار کنند، هر ساعت ممکن است یک آپدیت جدید منتشر بشود و تجربه من می‌گوید اگر سیستم به درستی به‌روز رسانی نشده باشد، در هنگام تلاش برای نصب یک برنامه جدید، ممکن است مشکلاتی ایجاد شود.

برای این‌کار میتوان از به روز رسان گرافیکی نرم افزار software updater کمک بگیریم یا مستقیما از طریق خط فرمان کارمان را انجام دهیم

sudo apt update && sudo apt upgrade

نصب پیش‌نیازهای نصب

برای نصب کردن بعضی از برنامه‌ها نیاز به ابزارهایی داریم که به شکل پیش فرض همراه با اوبونتو نصب نمی‌شوند، مانند make یا git. برای نصب این پیش‌نیازها در ترمینال دستور زیر را وارد می‌کنیم

sudo apt install curl make git build-essential zsh vim gdebi terminator synaptic

برنامه‌های curl, make, git, build-essential, zsh, vim, gdebi و synaptic را نصب کردیم. همینطور که میبینید zsh را هم نصب کرده‌ام. به نظر من که از bash بهتر و کاربردی‌تر است، اما اگر به آن نیاز ندارید از لیست نصب آن‌را حذف کنید، ولی اگر میخواهید از آن استفاده کنید توصیه میکنم oh-my-zsh را هم نصب کنید:

sh -c "$(curl -fsSL https://raw.githubusercontent.com/robbyrussell/oh-my-zsh/master/tools/install.sh)"

نصب قلم‌های فارسی

کاتب یک مدیریت کننده قلم‌های فارسی برای نصب و به روز رسانی قلم‌های آزاد است. با استفاده از کاتب قلم‌های آزاد فارسی را نصب می‌کنیم

ابتدا نصب کاتب

sudo cpan kateb

و بعد از آن نصب تمامی قلم‌هایی که کاتب پشتیبانی می‌کند

kateb install all

لیست قلم‌های پشتیبانی شده توسط کاتب:

behdad / farbod / gandom / ganjnameh / mikhak / nahid
nika / noon / parastoo / pfont / sahel / samim / shabnam
shahab / tanha / vazir / vazircode

نصب codecهای چند رسانه‌ای

برای پخش تمام فرمت‌های رسانه‌ای مانند آهنگ‌، فیلم و... نیاز داریم که چند کتابخانه جدید را نصب کنیم، دقت داشته باشید بعضی از این فرمت‌ها آزاد نیستند و رمزخوان‌های آن‌ها هم نرم‌افزار آزاد به حساب نمی‌آیند، پس اگر نمی‌خواهید نرم‌افزار غیر آزاد نصب کنید این مرحله را نادیده بگیرید.

sudo apt install ubuntu-restricted-extras

تنظیم نور برای شب

یکی از امکاناتی که در اوبونتو ۲۰.۰۴ نسبت به نسخه‌ی قبلی باز هم بهینه‌تر از قبل شده، تنظیم نور شب است. برای فعال کردن و تنظیم آن:

Settings > Displays > Night Light

بهینه سازی مصرف باتری

با نصب یک برنامه برای بهبود مصرف باتری، هم عمر باتری بیشتر می‌شود و هم از گرمای بیش از حد باتری جلوگیری می‌کنیم.

برای جلوگیری از گرمای بیش از حد در لپ تاپ های لینوکسی، TLP یک ابزار فوق العاده است که دمای CPU را کنترل می کند و عمر باتری لپ تاپ ها را در بلند مدت افزایش می‌دهد. بهتراست که همراه با TLP هیچ نرم افزار ذخیره انرژی دیگری مانند Laptop Mode نصب نشده باشد. می توانیم آن را با استفاده از دستور زیر در ترمینال نصب کنیم:

sudo apt install tlp tlp-rdw

یا اگر می‌خواهید از روی مخازن ppa آن را نصب کنید

sudo add-apt-repository ppa:linrunner/tlp
# sudo apt update
sudo apt install tlp tlp-rdw

در این نسخه از اوبونتو بعد از اضافه کردن مخازن، به شکل پیش‌فرض دستور apt update اجرا می‌شود و نیازی به اجرای آن نداریم. پس از نصب، با اجرای دستور زیر کار برنامه را شروع می‌کنیم:

sudo tlp start

غیرفعال کردن suspend اتوماتیک

هنگام استفاده از باتری، اوبونتو در صورتی که بیش از ۲۰دقیقه با سیستم کاری نکنید، آن‌را suspend خواهد کرد. برای حفظ باتری گزینه‌ی خوبی به نظر می‌آید، اما مشکل اینجاست که اگر برای انجام کاری بخواهید لپ‌تاپ را به حال خود بگذارید، مثلا دانلود یک فایل بزرگ یا پردازش و محاسبات، بعد از بیست دقیقه برنامه‌های شما غیرفعال خواهند شد. به هر حال همیشه هم که نمی‌توان با استفاده از برق مستقیم با لپ‌تاپ کار کرد، از طرف دیگر من هر وقت با لپ‌تاپ کاری نداشته باشم آن‌را میبندم، پس اگر باز باشد یعنی در حال انجام کاری است و نباید به حالت غیرفعال برود. برای حل این مشکل در تنظیمات به این مسیر می‌رویم:

System Settings -> Power

زیر قسمت Suspend & Power Button بر روی automatic suspend کلیک می‌کنیم و تنظیمات را تغییر می‌دهیم.

مقیاس‌پذیری صفحه نمایش

اگر مانیتوری با رزولیشن بالا یا اصطلاحا 2K یا حتی 4K دارید، میتوانید با استفاده از حالت جدید مقیاس‌پذیری، اندازه فونت‌ها، آیکون‌ها و همه چیز را بزرگ‌تر و مناسب صفحه نمایش خودتان بسازید.

لذت جدید بازی کردن با کمک Steam، Proton و game mode

بازی در لینوکس مسیری طولانی را طی کرده است و شما دیگر محدود به تعداد انگشت شماری از بازی‌های پیش‌فرض نیستید. می توانید Steam را روی اوبونتو نصب کنید و از تعداد قابل توجهی از بازی‌ها لذت ببرید.

پروژه جدید Proton Steam نیز این امکان را فراهم می‌کند تا تعداد زیادی از بازی هایی که تا پیش از این فقط مخصوص Windows بودند را در GNU/Linux انجام دهید. علاوه بر این، به همراه اوبونتو ۲۰.۰۴ حالت بازی(FeralInteractive / gamemode) به صورت پیش‌فرض نصب شده است که به طور خودکار عملکرد سیستم عامل را هنگام اجرای بازی‌ها تنظیم می‌کند تا نسبت به سایر فرآیندهای پس‌زمینه اولویت بیشتری داشته باشند.

این بدان معناست که برخی از بازی هایی که از GameMode پشتیبانی می کنند (مانند Rise of Tomb Raiders) عملکرد بهتری در اوبونتو خواهند داشت.

دسترسی به تنظیمات بیشتر

برای شخصی‌سازی بیشتر و دسترسی به تنظیماتی که در setting اوبونتو در اختیارمان نیست، tweaks را نصب می‌کنیم

sudo apt install gnome-tweak-tool

بعد از نصب با کمک tweak به مواردی که از قبل در دسترسمان نبودند، دسترسی پیدا می‌کنیم، از جمله:

• تغییر ظاهر GTK
• حرکت دکمه های پنجره به سمت چپ
• تنظیم رفتار ماوس/پد لمسی
• فعال کردن نمایش «درصد باتری» را در نوار بالا
• تغییر فونت سیستم
• مدیریت پسوندهای فایل در گنوم
• و خیلی چیزهای دیگر...

نصب گسترش‌دهنده‌های GNOME

می توانیم ابزار کوچک و بزرگی برای تغییر ظاهر یا بهبود کارکرد GNOME به آن اضافه کنیم، این ابزار را می‌توان به راحتی با استفاده از مرورگر نصب کرد.

برای شروع، نیاز داریم که ۱- نصب افزونه مرورگر وب که هنگام ورود به وب‌سایت گستردنی‌های گنوم، برای نصب آن اطلاع داده می‌شود. و ۲- نصب chrome-gnome-shell (البته با وجود داشتن "کروم" در نام خود، با فایرفاکس هم به خوبی کار می کند):

sudo apt install chrome-gnome-shell

پس از انجام این کار می توان با مراجعه به وب‌سایت گستردنی‌های گنوم در فایرفاکس یا گوگل کروم، یک گسترش‌دهنده را انتخاب کنید و با استفاده از دکمه‌ی on/off آن‌را نصب-فعال/غیرفعال کنید.

تغییر داک

همراه با نصب اوبونتو، یک نسخه از افزونه‌ی dash to dock هم نصب می‌شود که به نظر من نه تنها تغییر یا بهبود خاصی در افزونه داده نشده، که تمام خاصیت‌های تنظیم آن هم غیرفعال شده. به همین دلیل ترجیح می‌دهم که آن را حذف کنم و از نسخه‌ی اصلی افزونه استفاده کنم.

sudo apt remove gnome-shell-extension-ubuntu-dock
rm -rf ~/.local/share/gnome-shell/extensions/[email protected]

سپس با مراجعه به صفحه‌ی افزونه dash to dock آن‌را نصب می‌کنیم.

نصب برنامه‌های بیشتر

تقریبا همه چیز آماده شده و نوبت نصب برنامه‌های مورد نیاز است

دانلود منیجر پرسپولیس

مدیریت دانلود پرسپولیس یک برنامه خوب برای مدیریت دانلودها

sudo add-apt-repository ppa:persepolis/ppa
sudo apt install persepolis

VLC

پخش کننده‌ی چندرسانه‌ای با قابلیت پشتیبانی و پخش اکثر فرمت‌های موجود

sudo apt install vlc
or
sudo snap install vlc

Gimp

ادیتور تصاویر، جایگزین خیلی خوب برای فوتوشاپ در کارهای روزانه و شخصی

sudo snap install gimp

Krita

ادیتور تصاویر، کشیدن نقاشی و تصویرسازی دیجیتال، جایگزین خیلی خوب برای گیمپ :) و فوتوشاپ

sudo snap install krita

atom

sudo snap install atom

Shutter

گرفتن اسکرین شات از صفحه

sudo add-apt-repository ppa:linuxuprising/shutter
sudo apt install shutter

برنامه‌های دیگر

با سر زدن به Ubuntu Software تعداد بیشماری برنامه‌های کاربردی دیگری را پیدا خواهید کرد، از جمله می‌توان به این‌ها اشاره کرد:

• Spotify - سرویس پخش آنلاین موسیقی
• Telegram - پیام رسانی متنی و صوتی
• Skype - تماس صوتی و تصویری
• Mailspring - مدیریت ای‌میل
• Simplenote - یادداشت برداری با پشتیبانی ابری
• Blender - نرم‌افزار ۳بعدی سازی
• Discord
• Slack
• VirtualBox
• Kdenlive - ویرایش کننده‌ی ویدیو